“Biệt dược” vỉa hè

Tại các trung tâm thành phố lớn, thỉnh thoảng có chiếc xe dạo treo biển bán những vị thuốc nam như đinh lăng, nấm lim xanh, mật nhân, cây mát gan… cho đến các loại côn trùng, động vật sống như chim sẻ núi, bìm bịp, tắc kè, rắn hổ mang, ong đất… Khách du lịch nước ngoài rất lạ lùng khi họ thấy những con vật bị rao bán, thậm chí được chế biến tươi sống, giết mổ ngâm rượu ngay tại chỗ nếu khách hàng yêu cầu. Người Tây lạ cũng đúng bởi họ chưa quen với cách thức bồi bổ sức khỏe hoặc chữa bệnh như thế. Còn người Việt có một truyền thống lâu đời là con gì bổ là ăn, cây gì tốt là ngâm rượu hoặc sao thành thuốc đem sắc uống.

Không ít đại gia có hàng nghìn lít rượu ngâm đủ loại thảo mộc và động vật. Hàng của nhóm này thường là hàng sưu tầm, được chọn lựa rõ ràng. Nhưng với những loại rao bán ở vỉa hè, đường phố, việc mua được hàng thật thì may mắn, hên xui. Có người mua được gốc đinh lăng lâu năm ở vỉa hè đem về ngâm và rất tâm đắc. Hai tháng sau, bình rượu ngâm ra nước màu đen, chủ nhân không dám dùng, rượu cũng không có mùi thơm vốn có của đinh lăng. Hỏi những người có kinh nghiệm mới biết là đồ giả.  Cách đây không lâu, ở Nghệ An có cặp vợ chồng nguy kịch do uống một loại cây lạ trong vườn do người chồng đem về trồng vì nghe nói có tác dụng hạ huyết áp. Tương tự trào lưu săn lùng mật nhân khiến loài này suýt tuyệt chủng vì nghe nói có thể chữa bách bệnh (gọi là cây bá bệnh). Vậy là từ phố núi Tây Nguyên cho đến Bình Phước, TPHCM…, đâu đâu cũng thấy rao bán mật nhân. Một thời gian sau, “thần dược” này biến mất dần vì nhiều người sử dụng chẳng thấy tác dụng như quảng cáo.

Sở dĩ các loại thảo mộc, côn trùng được bán đầy vì những lời đồn thổi quá mức. Các trang mạng cũng rao bán nhiều loại thực phẩm chức năng có nguồn gốc tự nhiên như tinh bột nghệ, tinh dầu gấc, tắc kè khô, nhân sâm, với nhiều công dụng thần kỳ khiến nhiều người tin ngay vào tính năng, hiệu quả của những mặt hàng này!

Thực tế, nước ta có rất nhiều loại cây cỏ chứa những biệt dược tốt, có nguồn gốc thiên nhiên, nhưng để chế biến thành thuốc hoặc thực phẩm chức năng đòi hỏi phải có sự hiểu biết và cách bào chế đúng quy trình thì mới mong hiệu quả. Thông thường khi người dân mua những đồ vỉa hè về tự ý sử dụng, thật khó phát huy tác dụng, thậm chí còn nguy hiểm đến tính mạng.

Người Việt sống giữa một rừng dược liệu nhưng sử dụng một cách tùy tiện và bừa bãi, theo tâm lý đám đông như hiện nay, có thể dẫn đến những hệ quả khó lường. Nên chăng các ngành chức năng tìm cách giới thiệu công dụng và cách sử dụng những loại dược liệu có tính phổ thông trong dân gian để định hướng dư luận!

* cgvdt.vn  -  Ngô Quốc Ðông